» حج از ديدگاه قرآن

همه ساله در ايام حج مسلمانان شور و حرارت صدر اسلام را دگرباره جان مي‌بخشند و کعبه به عنوان مرکز الهام و تربيت روحاني مسلمانان در مي‌آيد. حج يکي از شعائر بزرگ اسلامي است که درخشش ويژه‌اي در تاريخ اسلام داشته و نقش محوري در وحدت و تقويت بنيه معنوي مسلمانان دارد. شريعت اسلام با تمامي ابعاد، باورها و نمادها در مناسک حج نهفته و مراسم با شکوه آن وضعيتي کاملاً استثنايي به دريافت اسلام بخشيده است. در تکاپوي روحاني مناسک حج لطايفي هست که غالباً از ديدگاه ناظران بيگانه با فرهنگ اسلامي پنهان مانده است. شهيد آيت‌الله دکتر بهشتي از نگاه يک اسلام‌شناس، با استفاده از آيات حج و با تکيه بر روح تعاليم اسلامي و مشاهدات عيني به تبيين ابعاد آن پرداخته و ظرايف و دقايق يکي از ارکان شريعت محمدي(ص) را تشريح کرده است.

مجموعه اين تفاسير که درسال‌ها و مکان‌هاي مختلف بيان شده به همت «بنياد نشر آثار و انديشه‌هاي شهيد آيت‌الله دکتر بهشتي» تدوين و در آستانه ايام حج منتشر شده و هم اکنون در دسترس عموم قرار گرفته است. مناسک حج بر روابط برادري مسلمانان و مقابله آنان با مظاهر شرک و کفر اهتمام مي‌ورزد و حج را عامل نيرومندي در همبستگي و اتحاد مسلمانان جهان مي‌شناساند که اهميت اجتماعي آن را نمي‌توان ناديده گرفت و استقرار عقيده راستين يکتاپرستي در باور مسلمانان را از تشريح حج مي‌نامد. شهيد آيت‌الله دکتر بهشتي با مراجعه به آيات حج که از مبدأ وحي نازل شده و با الهام از آن، خط مشي هر مسلمان را در زندگي فردي و اجتماعي مشخص مي‌سازد و او را به تکامل معنوي هدايت مي‌نمايد. به عقيده او اعتقاد به توحيد و يکتاپرستي در پيروان مکتب، روحيه شرک‌ستيزي و کفرگريزي ايجاد مي‌کند و ايمان معنوي را با روح تازه‌اي به کالبد جامعه اسلامي مي‌دمد. همچنين اصل توحيد علاوه بر اعتقاد به يگانگي خداوند با مظاهر شرک در افتاده و از پايگاه يکتاپرستي به نفي طاغوت‌ها مي‌پردازد. بر اين اساس فريضه حج قادر است شيوه زندگي مسلمانان و جوامع اسلامي را دگرگون سازد.

اين دگرگوني که بر پايه توجه به معنويت و باور توحيدي است مي‌تواند نظام اجتماعي و نهادهاي سياسي و اداري اجتماع مسلمانان را متحول کند.

شهيد آيت‌الله دکتر بهشتي همچنين ضمن تبيين فلسفه تشريع حج به اين مهم مي‌پردازد که شعائر اسلامي که جملگي از وحي منبعث‌اند اين توان و ظرفيت را دارند که از وراي قرن‌ها، دشواري‌هاي جوامع بشري را در شرايط امروز جهان چاره‌جويي کنند و حج تبلوري از اين حقيقت است. همبستگي و همدلي که در پرتو حج حاصل مي‌شود از آن جهت که به هيچ يک از نهادها و سيستم‌هاي سياسي وابسته نيست و مطلقاً از ايمان فرد مسلمان نشأت مي‌گيرد حلقه پيوستگي و قدر مشترک جامعه اسلامي محسوب مي‌شود و کمتر عاملي قادر است در ارکان آن تزلزل ايجاد کند. امتياز چشمگير اسلام اصل توحيد است و برگزاري همه ساله مناسک حج بيانگر هويت توحيدي مسلمانان است که در جاي‌جاي اين کتاب مورد تأکيد قرار دارد. اين کتاب که «حج از ديدگاه قرآن» نام دارد از سوي انتشارات روزنه منتشر شده است.