مشروح اخبار

» "مجالس پیشین تا مجلس پسین"

تاريخچه مجلس شوراي اسلامي

با پيروزي انقلاب اسلامي، مجلس شوراي اسلامي به عنوان مرجع اصلي قانونگذاري در جمهوري اسلامي ايران فعاليت خود را آغاز كرد. براساس اصل 64 قانون اساسي عده‏ نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏ دويست‏ و هفتاد نفر در نظر گرفته شد و تغيير اين تعداد بر اساس ساز و كاري پيش بيني شد كه‏ از تاريخ‏ همه‏ پرسي‏ سال‏ يكهزار و سيصد و شصت‏ و هشت‏ هجري‏ شمسي‏ پس‏ از هر ده‏ سال‏، با در نظر گرفتن‏ عوامل‏ انساني‏، سياسي‏، جغرافيايي‏ و نظاير آنها حداكثر بيست‏ نفر نماينده‏ مي‏ تواند اضافه‏ شود.

"مجالس پیشین تا مجلس پسین"

تاريخچه مجلس شوراي اسلامي

با پيروزي انقلاب اسلامي، مجلس شوراي اسلامي به عنوان مرجع اصلي قانونگذاري در جمهوري اسلامي ايران فعاليت خود را آغاز كرد. براساس اصل 64 قانون اساسي عده‏ نمايندگان‏ مجلس‏ شوراي‏ اسلامي‏ دويست‏ و هفتاد نفر در نظر گرفته شد و تغيير اين تعداد بر اساس سازوكاري پيش بيني شد كه‏ از تاريخ‏ همه‏ پرسي‏ سال‏ يكهزار و سيصد و شصت‏ و هشت‏ هجري‏ شمسي‏ پس‏ از هر ده‏ سال‏، با در نظر گرفتن‏ عوامل‏ انساني‏، سياسي‏، جغرافيايي‏ و نظاير آنها حداكثر بيست‏ نفر نماينده‏ مي‏ تواند اضافه‏ شود. دوره نخست مجلس شورای اسلامی

انتخابات اولین دوره مجلس شورای ملی، پس از انقلاب ۵۷، در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ خورشیدی، برگزار گردید و در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۵۹ خورشیدی، اولین جلسه مجلس اول برگزار گردید. بیشتر نمایندگان حاضر در این دوره از مجلس، در دوره رژیم پهلوی، از زندانیان سیاسی بودند.

رییس سنی مجلس اول در ابتدا با یدالله سحابی بودو نایب رئیس اول مهندس مهدی بازرگان بود. پس از تصویب اعتبارنامه‌ها و رد اعتبارنامه ۱۲ نفر چون رحمان دادمان، خسرو قشقایی، حسن بهروزیه، احمد مدنی و ابوالقاسم حسینجانی انتخاب هیئت رئیسه دایم صورت گرفت و اکبر هاشمی رفسنجانی عهده دار ریاست مجلس شد و نائب رئیسان سید اکبر پرورش، سید محمد موسوی خوئینی‌ها، حبیب الله عسگراولادی، محمد یزدی، سید محمد خامنه‌ای بودند.

انتخابات اولین دوره مجلس شورای ملی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با آزادی بیشتر در انتخابات برگزار گردید و گروههایی به غیر حزب جمهوری اسلامی، نهضت آزادی ایران و جنبش مسلمانان مبارز نیز موفق به راهیابی به مجلس اول شدند. اما پس از آن در برگزاری انتخابات، محدودیت‌هایی ایجاد شد.

مرتضی الویری از نمایندگان مجلس اول می‌گوید:نام مجلس اول با محتوای آن همخوانی داشت. مجلس اول در مواردی مانند نحوه برگزاری انتخابات، حضور نیروهای برآمده از انقلاب اول و مواجهه با حوادث کلیدی انقلاب، اول بود..... مجلس اول مجلسی بود که اثری از نظارت استصوابی و غربال‌کردن کاندیداها وجود نداشت. مجلس اول آزادترین مجلسی است که بعد از انقلاب شکل گرفت. در یک مقطعی عزت‌الله سحابی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس و آقای بیت‌اوشانا نماینده اقلیت‌های مذهبی، رئیس کمیسیون بهداشت بود. آقای بیت‌اوشانا می‌گفت من حزب‌اللهی و خط امامی هستم. اواخر دوره چندروزی او را به اتهام همکاری با حزب توده دستگیر کردند و به زندان اوین بردند. خودش می‌گفت وقتی که با چشمان بسته به بخشی از زندان واردش کردند از او پرسیدند اینجا کجاست؟ بیت‌اوشانا گفت، آخر خط امام.

دوره دوم مجلس شورای اسلامی

انتخابات دومین دوره مجلس شوراپس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷، در روز جمعه ۲۶فروردین ۱۳۶۳برگزار گردید و در تاریخ ۷خرداد ۱۳۶۳اولین جلسه مجلس دوم برگزار گردید.

رییس مجلس دوم، حجت الاسلام والمسلمین اکبر هاشمی رفسنجانیو نائب رئیسان محمد یزدی، مهدی کروبیو محمدمهدی ربانی املشیبودند.

ردصلاحیت یک نماینده

در انتخابات دوره دوم مجلس شورای اسلامی، ناطق نوری، وزیر کشور بود. در این انتخابات که ۱۵۸۶ نفر آمادگی خود را برای كاندیداتوری اعلام كردند، صلاحیت ۱۲۷۵ نفر از داوطلبین توسط هیئت‌های اجرایی و شورای نگهبان تائید شد.رد صلاحیت یكی از نامزدهای این انتخابات از سوی شورای نگهبان، منجر به شورش می‌شود. به دنبال این شورش،وزیر كشور وقت دستور می دهد كسی كه با نظر شورای نگهبان مخالفت كرده و در كشور نیز شورش به پا كرده است را زندانی كنید.

ناطق نوری در كتاب خاطراتش كه توسط مركز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است، در این باره می‌گوید: در انتخابات مجلس دوم شورای اسلامی، آقای «سید محمدعلی زابلی» از سیستان را شورای نگهبان ردصلاحیت كرده بود. ایشان روحانی بود و خیلی هم قیافه‌ی علمایی داشت. برخی از سیستانی‌ها هم شورش كرده و دفتر امام جمعه را آتش زدند و سپس به طرف استاندارای حركت كرده بودند كه آنجا را تصرف كنند. آقای سید «احمد نصری» كه استاندار آنجا بود، تلفن زد و گفت: «حاج آقا، دارند به طرف استانداری می آیند ما چه كار كنیم؟» گفتم: «كوتاه نیایید، برخورد كنید.» جمعه ظهر بود به آقای آخوندی كه برای تشكیل شورای تأمین ویژه به ارومیه رفته بود، گفتم مستقیماً از همان جا به زاهدان برود. اتفاقاً در آن جمعه آقای شمخانی هم حضور داشتند، لذا این دو نفر به اتفاق، به زاهدان پرواز كردند و جمعه بعد از ظهر كنترل اوضاع را در اختیار گرفتند و آقای فلاحیان نیز روز بعد به آنها پیوست سپس آقای فلاحیان و آخوندی و شمخانی را با نیرو و امكانات و اختیارات به آنجا فرستادم. فردا آقای زابلی را قانع كردند كه به استانداری برود. آقای آخوندی زنگ زد و گفت «آقای زابلی اینجاست، چه كار كنیم؟» گفتم: «به ایشان احترام بگذارید، اما عمامه‌ی ایشان را بردارید و چشمهایش را ببندید و او را به زندان بیندازید.» آقای آخوندی گفت: «این كار هزینه‌ی بالایی دارد.» گفتم: «همین كه دستور می‌دهم عمل كنید.

دوره سوم مجلس شورای اسلامی

انتخابات سومین دوره مجلس شورای ملی پس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ در روز ۱۹ فروردین ۱۳۶۷ برگزار گردید و در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۶۷ اولین جلسه مجلس برگزار شد. رییس مجلس حجت الاسلام اکبر هاشمی رفسنجانی بود که پس از انتخاب وی بعنوان رییس جمهور، مهدی کروبی رییس مجلس شد و حسین هاشمیان و اسدالله بیات نائب رییسان بودند.

دوره چهارم مجلس شورای اسلامی

انتخابات چهارمین دوره مجلس شورای اسلامی پس از انقلاب ۵۷، ۲۱ فروردین ۱۳۷۱ برگزار گردید و در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۷۱ اولین جلسه مجلس برگزار گردید. رییس مجلس حجه الاسلام علی اکبر ناطق نوری و نائب رئیسان حسن روحانی، سید اکبر پرورش، محمدعلی موحدی‌کرمانی، حسین هاشمیان بودند.

دوره پنجم مجلس شورای اسلامی

انتخابات پنجمین دوره مجلس شورای اسلامی، در ۱۸ اسفند ۱۳۷۴ برگزار گردید. در این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، علاوه بر جامعه روحانیت مبارز تهران و گروه‌های پیرو خط امام (ره)، حزب سیاسی تازه تاسیس جمعی از کارگزاران سازندگی ایران به رقابت پرداختند. مجمع روحانیون مبارز در اعتراض به رد صلاحیت گسترده شورای نگهبان از ارائه لیست خودداری کرد.

در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۷۵ نخستین جلسه مجلس پنجم برگزار شد. رییس مجلس پنجم حجه السلام و المسلمین علی اکبر ناطق نوری و نائب رئیسان وی، حسن روحانی و محمدعلی موحدی کرمانی بودند. علي اكبر ناطق نوري با اختلاف ۱۱ راي بيشتر از عبدالله نوری توانست به رياست مجلس پنجم برسد.

محمدباقر نوبخت سخنگوی مجلس پنجم بود که در حال حاضر بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم ایران، وی در تاریخ ۲۶ مرداد ۱۳۹۲، محمد باقر نوبخت را به سمت معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور و سرپرست معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور در دولت یازدهم منصوب کرد. بدنبال آن در ۱۹ آبان ۱۳۹۳، با دستور رئیس جمهور و تصویب شورای عالی اداری با ادغام دو معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی و توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور احیاء گردید. در ۸ دی ۱۳۹۳ و بدنبال احیاء سازمان مدیریت و برنامه ریزیکشور، حسن روحانی، رئیس جمهور، طی حکمی محمدباقر نوبخت را بعنوان معاون رییس جمهوری و رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزیکشور منصوب کرد.استیضاح عطاءالله مهاجرانی و برکناری عبدالله نوری در دولت محمد خاتمی توسط طیف اصولگرای مجلس پنجم صورت گرفت.

دوره ششم مجلس شورای اسلامی

مجلس ششم شاید جنجالی‌ترین دورهٔ مجلس بوده‌است. این دوره از ۷خرداد ۱۳۷۹تا چهار سال قانون‌گذاری ایران را بر عهده داشت. در این دوره اصلاح‌طلباناکثریت مطلق را در دست داشتند.

انتخاباتششمین دوره مجلس شورای اسلامی، در تاریخ ۲۹بهمن ۱۳۷۸خورشیدی، برگزار گردید. از مجموع ۳۸٬۷۲۶٬۴۳۱نفر واجد شرایط رای دادن، ۲۶٬۰۸۲٬۱۵۷ نفر، در انتخاباتشرکت کردند. در این دوره از انتخابات، جبهه دوم خردادتوانست که در اکثریت مطلق مجلس را به دست آورد. در تهران بزرگ، فهرست نامزدهای پیشنهادی حزب جبهه مشارکت ایران اسلامی، ۹۰٪کرسی‌های این حوزه را کسب کرد.

افتتاح مجلس ششم

جلسهٔ گشایش مجلس در ۷خرداد ۱۳۷۹آغاز شد و محمدعلی شیخ شوشتری نمایندهٔ شوشتررییس سنی مجلس شد. سپس نمایندهٔ رهبری پیام سید علی خامنه‌ایرا خواند. وی در این پیام با اشاره به اقدامات دشمنان در این دوره از نمایندگان درخواست هوشیاری کرد. سپس سید محمد خاتمیرییس‌جمهور و عبدالواحد موسوی لاری وزیر کشورسخنرانی کردند. وزیر کشوربه کارشکنی‌های شورای نگهباناز جمله رد شمارش ماشینی آرا سه روز مانده به برگزاری انتخابات و ابطال تعرفه‌های رای در روزهای پایانی مانده به برگزاری و مشکلات عدیده‌ای که در شمارش آرا ایجاد کرده بود اشاره کرد.

دوره هفتم مجلس شورای اسلامی

انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی، ۱ اسفند ۱۳۸۲ خورشیدی، برگزار گردید و در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۸۳، اولین جلسه مجلس هفتم برگزار شد.

رئیس مجلس هفتم، دکتر غلامعلی حداد عادل و نائب رئیسان آن، مهندس محمدرضا باهنر و محمدحسن ابوترابی فرد بودند.

اعضای هیئت رئیسه مجلس نیز (در سال اول) عبارت بودند از: سید احمد موسوی، حمیدرضا حاجی‌بابایی، علیرضا زاکانی، حسین سبحانی نیا، موسی قربانی و جهانبخش محبی نیا، به عنوان منشی،احمد ناطق نوری، حسن نوعی اقدام و محسن کوهکن، به عنوان کارپرداز همچنین، در دوره مجلس هفتم، احمد توکلی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس و محمدرضا رحیمی، رئیس دیوان محاسبات کشور بوده است.مجلس هفتم، مصادف با سالهای پایانی دولت سید محمد خاتمی بود.

دوره هشتم مجلس شورای اسلامی

انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی، در تاریخ ۲۴اسفندسال ۱۳۸۶خورشیدی در سراسر ایرانبرگزار شد. در مرحله اول انتخابات، از ۲۰۵ کرسی مورد تایید مجلس شورای نگهبان (آرای ۳ حوزه انتخابیه باطل شد) ۲۹نامزد انتخاباتی اصلاح طلب (معادل ۱۴ درصد)، ۱۵۳ نامزد انتخاباتی اصولگرا (کاندیداهای جبهه متحد اصولگرایانو ائتلاف فراگیر اصولگرایان) (معادل ۷۴٫۵ درصد) و ۲۳ نامزد انتخاباتی مستقل (معادل ۱۱٫۵ درصد)، به مجلس هشتم راه یافتند.

درصد مشارکت مردم در انتخابات دور هشتم مجلس ۵۱ درصد اعلام شد.
این انتخابات با بی اعتنایی مردم تهران روبه‌رو شد. به طوری که درصد مشارکت در حوزه تهران در انتخابات مجلس هشتم ۳۰ درصد اعلام شد.
در این انتخابات بیش از هفت هزار نفر برای نامزدی انتخاباتثبت نام کردند که در نهایت حدود چهار هزار وپانصد نفر تائید صلاحیت شدند.

بسیاری از اصلاح طلبان ردصلاحیت شدند بطوری که به گفته روزنامه اعتماد تنها در یکصد و سی کرسی امکان رقابت وجود داشت.
نامزدهای نهضت ازادیبه کلی ردصلاحیت شدند و در نتیجه این گروه انتخابات را تحریم کردند.
سایت رسمی اصلاح طلبان محافظه کاران را به تقلب در انتخابات متهم کرد.

پیش از تشکیل مجلس هشتم، فراکسیون اصولگرایانمجلس هشتم، تشکیل جلسه داد و از میان علی اردشیر لاریجانیو غلامعلی حدادعادل، علی اردشیر لاریجانیرا بعنوان رئیس مجلسهشتم برگزید.

ترکیب نمایندگان پیروز انتخابات مجلس هشتم

مجلس هشتم از ۴فراکسیونزیر تشکیل می‌شود:

در هشتمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی محافظه کاران به پیروزی رسیدند. سرلیست انتخاباتی این گروه در تهران غلامعلی حداد عادل بود که با هشتصد و پنجاه هزار رای بیشترین آرای انتخابات در حوزه تهران را به خود اختصاص داد.

مرحله دوم

در مرحله دوم انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامیکه در تاریخ ۶ اردیبهشت سال ۱۳۸۷ برگزار شد، ۱۶۴ داوطلب نمایندگی مجلس شورای اسلامیبرای کسب ۸۲ کرسی نمایندگی مجلس شورای اسلامی، از مجموع ۵۴حوزه انتخابیهدر ۲۱استان کشور، به رقابتبا یکدیگر پرداختند. در مرحله دوم انتخابات مجلس هشتم، ۱۸ نامزد انتخاباتی اصلاح طلب (حدود ۲۱٫۵ درصد)، ۱۸ نامزد انتخاباتی مستقل (۲۱٫۵ درصد) و ۴۶اصولگرا (۵۷درصد)، به مجلس هشتم راه یافتند. درصد مشارکت این مرحله از انتخابات مجلس هشتم از طرف حاکمیت مسکوت گذاشته شد. با توجه به اینکه درصد مشارکت در انتخابات مرحله اول مجلس هشتم ۵۱ درصد بوده است، به همین دلیل به نظر می‌رسد مشارکت مردم در مرحله دوم انتخابات مجلس هشتم رقمی زیر ۵۰ درصد بوده باشد.

دوره نهم مجلس شورای اسلامی

دوره نهم مجلس شورای اسلامی از ۷ خرداد ۱۳۹۱ رسماً آغاز به کار کرد.انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامیدر آدینه ۱۲اسفند ۱۳۹۰برگزار شد. در این دوره رقابت بر سر ۲۹۰ کرسی بود. در دور نخست انتخابات ۲۲۳نامزد به مجلس راه یافتند و رقابت ۱۳۵ نفر بر سر ۶۵ کرسی به دور دوم کشید که در نیمهٔ اردیبهشت ۱۳۹۱برگزار شد. در کل با ابطال بعضی حوزه‌ها از مجموع ۲۹۰ کرسی مجلس تکلیف ۲۸۶ کرسی مشخص شد و ۴ کرسی در انتخابات میان‌دوره‌ای برگزار خواهد شد.

۵٬۲۸۳نفر در این انتخابات نام نویسی کردند. و ۳۲۶۹ تایید شدند و بدون انصراف شرکت کردند. در نهایت تا روز پیش از انتخابات نیز حدود ۱۰ نفر باز تایید شدند. در این انتخابات هر نماینده‌ای که بتوانست چهار یک رای‌های حوزه‌اش را بیاورد، برگزیده می‌شد، وگرنه انتخابات در دور دوم برگزار می‌گردید. در دور دوم دو برابر نیاز کرسی‌ها رقابت می‌کنند. نکتهٔ مهم این بود که مجلس نهم پوست‌اندازی‌ای اساسی کرد و ۱۶۹ نمایندهٔ مجلس هشتم از این مجلس جا ماندند. یعنی در برابر ۲۸۶ نمایندهٔ برگزیده، نزدیک به دوسوم مجلس تغییر کرد. در میان چهره‌هایی که از مجلس جا ماندند، افرادی شاخص به چشم می‌خورند که دسته‌ای در پی رد صلاحیت ولی بیشترشان برای رای نیاوردن ماندند. بیشتر این چهره‌ها از جمله مصطفی کواکبیان رهبر حزب مردم‌سالاری، از اصلاح‌طلبان اند.

وزارت کشور مشارکت مردمی را ۳۰٬۹۰۵٬۶۰۵ نفر و به میزان حدود ۶۴٫۲ درصد واجدان شرایط اعلام کرد. میزان مشارکت در پایتخت نیز، که به ادعای وزارت کشور ۴۸ درصد بوده، به طور ویژه مورد توجه ناظران سیاسی کشور قرار گرفت.

گروه‌های سیاسی

اصولگرایان در انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی، با جبههٔ متحد، جبههٔ پایداری و انقلاب اسلامی در درجه اول تاثیرگذاری و جبههٔ متحد اصولگرایان، حامیان گفتمان انقلاب اسلامی (حامیان دولت نهم) و جبهه صدای ملت («منتقدین دولت دهم» به رهبری علی مطهری) در درجه دوم تاثیرگذاری فعال بودند؛ که اکثریت جناحی نزدیک به ۷۰ درصد را از آن خود کردند.

با شروع این مجلس، اختلافات داخلی اصول‌گرایان نمایانتر شد. به صورتی که یک طیف به حمایت از غلامعلی حداد عادلبرای ریاست مجلس اصرار داشت و طیف دیگر به ریاست علی لاریجانی فکر می‌کرد. به این ترتیب اصولگرایان مجلس برخلاف رویه گذشته، نتوانستند یک فراکسیون واحد تشکیل دهند و به این ترتیب فراکسیون رهروان ولایت اعلام موجودیت کرد؛ فراکسیونی که اکثریت نمایندگان مجلس در آن حضور داشتند. علی لاریجانی نامزد مورد حمایت این فراکسیون رئیس مجلس شد و کاظم جلالیبه ریاست فراکسیون رهروان ولایت منصوب شد.

وقتی حدادعادل رییس مجلس نهم نشد حامیان او که متشکل از جمعیت ایثارگران، جمعیت رهپویان و البته اعضای جبهه پایداری بودند با ایجاد فراکسیون اصولگرایان با تعداد حدود ۱۰۰ نماینده به ائتلاف سیاسی خود ادامه دادند.

به بیان دیگر از نتیجه آرای هیئت رییسه مجلس می‌توان این‌گونه تفسیر کرد که حامیان علی لاریجانی در مجلس که البته فقط شامل اصولگرایان نمی‌شوند تعدادشان به ۱۷۳ رسید و حامیان حدادعادل که متشکل از رهپویان و جمعیت ایثارگران و پایداری‌ها است قریب ۱۰۰ نماینده مجلس هستند.

گروه بزرگی از اصلاح‌طلبانرسماً اعلام کردند که در انتخابات مجلس نهم شرکت نمی‌کنند و در این انتخابات «از هیچ‌کس حمایت نمی‌کنند.» از سویی علیرضا محجوب (دبیرکل حزب خانه کارگرکه به مجلس نیز راه یافت)، الهه راستگو، جلودارزاده و پزشکیان از جبههٔ‌اصلاحات فعال بودند.جبهه مردم‌سالاری به رهبری مصطفی کواکبیان، جبههٔ مردمی اصلاحات و اصلاح‌طلبان معتدل نسبتاً از احزاب اصلاح‌طلب فعال در انتخابات بودند؛ که با ۱۹ نماینده ۶٫۵ درصد کرسی‌ها از آن خود کردند.نمایندگان مستقل و سایر نزدیک به ۲۱٫۵ درصد کرسی‌ها می‌باشند.

و اما دوره دهم انتخابات مجلس شورای اسلامی

انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۹۴ برگزار خواهد شد. این انتخابات همزمان با انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری خواهد بود.این انتخابات، برای تعیین ۲۹۰ کرسی دوره دهم مجلس شورای اسلامی و ۸۶ کرسی دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری است و مطابق قانون تجمیع انتخابات، به طور همزمان برگزار می‌شود. پیش از این وزارت کشور که مسئول برگزاری کشور است اعلام کرده بود که هزینه برگزاری این انتخابات را ۱۶۰ میلیارد تومان پیش بینی می‌کند. و توسط ۹۶۰ هزار نفر عامل اجرایی برگزار می‌شود. انتخابات به تاریخ ۷ اسفند ۱۳۹۴ در سراسر کشور برگزار خواهد شد. (زینب محمدی/راک نیوز )

برای آگاهی لحظه به لحظه از مهم ترین اخبار روز به کانال تلگرام ما در زیر بپیوندید.

تاریخ انتشار : 2 بهمن 1394, 22:31