» از دوخت لباس علماي مشهور تا تغييرات مد لباس روحانيون

20 سال پيش فقط عباي قهوه‌اي و مشکي استفاده مي‌شد و تنوع رنگ قبا و لباده نيز بسيار محدود بود اما امروز 60 رنگ عبا وجود دارد.به گزارش فارس، وبلاگ نامه‌هاي حوزوي نوشت: روحانيان لباس خود را از کجا تهيه مي‌کنند؟ اجزاي لباس روحانيان کدام است؟ متوسط قيمت‌هاي لباس روحانيت چه مقدار است؟ علما و مراجع تقليد لباس‌هاي خود را چگونه تهيه مي‌کنند؟ مد لباس روحانيان چگونه تغيير مي‌کند؟ چه کساني براي خريد لباس، طلبه‌ها را همراهي مي‌کنند؟
بازار لباس روحانيان
قم- خيابان چهارمردان- پاساژ صاحب الزمان (عج)، اين پاساژ چهار طبقه دارد تمام مغازه‌هاي زير زمين که نزديک به 10 مغازه است لباس روحانيت عرضه مي‌کنند در طبقه همکف و طبقه دوم و سوم نيز اکثر مغازه‌هاي يا فروشگاه يا خياط لباس روحانيت هستند. در مجموع 30 باب مغازه در اين پاساژ لباس روحانيت توليد و عرضه مي‌کنند، در بازار عرب‌ها و برخي از مناطق قم نيز بصورت پراکنده مغازه‌هايي مختص عرضه لباس روحانيان هستند، اما مي‌توان مرکز اصلي توليد و عرضه را همين پاساژ صاحب الزمان (عج) ناميد. رشته تحصيلي فروشنده ميهمانداري هواپيما است اما ترجيح داده است شغل خانوادگي خود را ادامه بدهد، عکسي از يک آيت الله را بر ديوار مغازه نصب کرده و مي‌گويد پدر بزرگش از علماي قم بوده است نام فروشگاه صاحب الزمان (عج) است. او مي‌گويد اين پاساژ مرکز توليد و پخش لباس روحانيت به سراسر کشور است، شهرهاي مثل مشهد و اصفهان نيز بصورت محدود اين لباس را توليد مي‌کنند اما در اکثر شهرها مغازه‌اي نقش توزيع لباس روحانيت را به عهده دارد و در بسياري از شهرها نيز مرکز توليد و توزيع لباس روحانيت وجود ندارد و طلاب و روحانيون معمولاً در سفر به قم لباس روحانيت را تهيه مي‌کنند. فروشنده‌اي ديگر که نام مغازه‌اش را «قائم» گذاشته است مي‌گويد که بخشي از توليدات اين به شهرهاي مختلف و حتي به نجف اشرف صادر مي‌شود و طلاب و روحانيان عراق مشتري توليدات قم هستند.
اجزاي لباس روحانيان
عبا، قبا، لباده، عمامه، عرق چين، دشداشه، پيراهن و نعلين اجزاي تشکيل دهنده لباس روحانيت است.
عمامه: رنگ عمامه يا سياه يا سفيد است؛ يکي از فروشندگان در توضيح عمامه مي‌گويد يک نوع جنس عمامه وال هندي است که حالت سفيد معمولي و حالت پنبه‌اي دارد و هنگام حرکت دادن دست روي آن دست با اصطکاک مواجه مي‌شود و اگر چنانچه دست براحتي بر روي عمامه حرکت کند معلوم است وال هندي نيست؛ اما نوع ديگر عمامه تايلندي سفيدِ مايل به لاجوردي است. وي مي‌گويد معمولاً طلبه‌ها 6 تا 7 متر عمامه استفاده مي‌کنند، البته برخي از علما و روحانيان نيز عمامه‌هاي 10 متري نيز استفاده مي‌کنند، قيمت هر متر عمامه 4 هزار و 500 تومان است يک عمامه هفت متري حدود 35 هزارتومان فروخته مي‌شود. يکي از فروشندگان به طلاب توصيه مي‌کند در صورتي که رنگ عمامه آنها به زردي تمايل پيدا مي‌کند مي‌توانند از عطاري پودر لاجورد تهيه کرده و در آب حل کنند و عمامه را در داخل آن قرار دهند و پس از ساعتي عمامه آنها سفيد مايل به لاجوردي خواهد بود که باز مي‌توانند سال‌ها از آن استفاده کنند؛ نکته ديگري که مورد توجه وي است اينکه عمامه را بايد حتماً با دست شست، چرا که پارچه آن ظريف است و ماشين لباسشويي آن را از بين مي‌برد.
عبا: عبا انواع مختلفي دارد، يک نوع از عبا، عباي 4 فصل است که ضخامت متوسطي دارد که مي‌توان در 4 فصل سال از آن استفاده کرد، اما عباي تابستاني و بهاره نيز وجود دارد همان عباهاي توري که هم سبُ است و هم گرماي کمتري را جذب مي‌کند؛ عباي زمستاني ضخيم و سنگين است و عباي پاييزي که حالتي بينابين دارد. البته اکثر طلبه‌ها و روحانيان در طول سال از 2 عبا استفاده مي‌کنند يکي تابستاني و ديگري زمستاني که در بهار و پاييز نيز قابل استفاده است، قيمت‌هاي متوسط عبا از 40 تا 100 هزارتومان است و البته بيشترين فروش ويژه عباهايي با قيمت 50 تا 80 هزارتومان است. هر مقدار قيمت بالاتر مي‌رود خريدار کمتري دارد؛ يکي از فروشندگان از عباي چند ميليون توماني سخن مي‌گويد نوعي عبا که با دست بافته شده است که مشهور به عباي خاچيه است وي مي‌گويد که اين نوع عبا کار دست است و ممکن است نياز به چند ماه باشد تا يک عبا توليد شود اين نوع عبا بيشتر زينتي و تشريفاتي بوده و بسيار هم ظريف و حساس است و البته خيلي بندرت خريدار دارد، وي براي رساندن منظورش مي‌گويد مانند فرش ابريشمي است که با توجه به قيمتش کمتر استفاده مي‌شود. وي توصيه مي‌کند که طلبه‌ها عباي خود را داخل ماشين لباس شويي قرار ندهند چرا که قيطان عبا کشيده و کوتاه مي‌شود و شکيل بودن عبا را از بين مي‌برد.
قبا: قبا همان پوشش بلندي است که از زير عبا ديده مي‌شود و بر روي پيراهن مي‌پوشند، لباده نيز پوششي است که يقه آن کاملاً بسته است لباده همان لباسي است که حسن روحاني ار زير عبا مي‌پوشد، پارچه قبا و لباده همان پارچه‌هاي کت و شلوار مردانه است. البته يکي از فروشندگان از وضعيت پارچه نيز شکايت مي‌کند و مي‌گويد کيفيت پارچه‌هاي داخلي پايين آمده و پارچه‌هاي خارجي بازار را گرفته است، قيمت عبا بطور متوسط از 40 تا 70 هزار تومان است که با توجه به جنس پارچه و دوخت مي‌تواند قيمت بالاتري نيز داشته باشد. البته قيمت لباده کمي گران‌تر است از 80 تا 150 هزار تومان و آن به دليل استفاده پارچه بيشتر و مقدار زماني که است که صرف دوخت آن مي‌شود؛ براي صاف بودن جلوي لباده از لايي استفاده مي‌شود. قيمت دوخت لباس روحانيت نيز گران است و با توجه به اعتبار خياط مي‌تواند بالاتر برود، از اين جهت لباس‌هاي سفارشي قيمت‌هاي بالاتري دارند. از فروشنده مي‌پرسم که چاک کوچک زير بغل قبا و لباده براي چيست، اين نکته از آن نظر جالب است که متعدد ديده شده است که در کلاس‌ها وقتي براي اولين بار زير بغل روحانيون را مي‌بينند ناخودآگاه مي‌گويند: «حاج آقا زير بغل لباستان پاره شده است». وي مي‌گويد اين چاک به خاطر آن است که حرکت دست به راحتي انجام مي‌شود و ديگر اينکه کارکرد تهويه هوا را دارد؛ و البته مي‌گويد که اين کار براي خياط بسيار سخت است.
دشداشه و بلوز: بلوزي که روحانيان مي‌پوشند بلوزي است با دوخت ساده و با يقه‌اي که به يقه آخوندي مشهور است؛ بيشتر اين پيراهن‌ها از پارچه‌هاي رنگ‌هاي روشن دوخته مي‌شوند، اگرچه در سال‌هاي اخير تنوع زيادي نيز در اين زمينه به چشم مي‌خورد. به طور مثال پيراهن‌هايي عرضه مي‌شود که چهارخانه هستند و حتي برخي از روحانيان اين نوع بلوز را از زير قبا مي‌پوشند؛ دشداشه پيراهن بلندي است که تا پاها ادامه دارد و در برخي از شهرهاي گرمسير مانند قم برخي از طلبه‌ها در فصل تابستان به جاي قبا از دشداشه استفاده مي‌کنند.
عرق چين و شلوار سفيد: عرق چين کلاهي کوچک است که برخي از روحانيون از زير عمامه بر سر مي‌گذارند و وقتي عمامه را برمي‌دارند آن کلاه را بر سرشان مي‌گذارند، قيمت آن 3 هزار تومان است و البته به گفته يکي از کسبه، عرق چين کمتر مشتري دارد و طلبه‌هاي جوان از آن استفاده نمي‌کنند، برخي از روحانيون نيز از زير قبا شلوار راحتي سفيد رنگ مي‌پوشند که البته در ميان طلبه‌هاي جوان بسيار کم شده است و طلبه‌هاي جوان شلوارهاي رسمي استفاده مي‌کنند.
نعلين: کفشي است مانند دمپايي که علما و روحانيان از آن استفاده مي‌کنند و در رنگ‌هاي مختلف نيز ارائه مي‌شود البته طلاب و حتي روحانيون نيز در سال‌هاي اخير کمتر از آن استفاده مي‌کنند علتش را از فروشنده جويا مي‌شوم، وي مي‌گويد پوشيدن نعلين تحرک را کم مي‌کند از اين رو طلبه‌هاي جوان کمتر تمايلي به استفاده از آن دارند و اينکه پاشنه نعلين‌هاي موجود به گونه‌اي است که پس از مدتي کمر درد ايجاد مي‌کند و از استاندارد لازم برخوردار نيست از اين رو طلبه‌ها و روحانيوني که معمولاً پياده روي مي‌کنند کمتر از نعلين استفاده مي‌کنند.
تغييرات مد لباس روحانيون
از فروشنده‌اي درباره انواع مدها و رنگ‌هاي عبا، قبا و لباده مي‌پرسم وي مي‌گويد 15-20 سال پيش فقط عباي قهوه‌اي و مشکي استفاده مي‌شد و تنوع رنگ قبا و لباده نيز بسيار محدود بود اما امروز 60 رنگ عبا داريم. رنگ‌هاي روشن و تيره که هرکدام نيز مشتري‌هاي خود را دارند، وي علت را اينگونه توضيح مي‌دهد که سبک زندگي مردم در زمينه پوشش تغييراتي داشته است و از آنجا که نوع مد و دوخت لباس روحانيون همواره ثابت است اين تغييرات را در رنگ لباس روحانيون مي‌توان يافت. وي مي‌گويد که برخي از مدها نيز بسيار مشتري دارد بطور مثال عباي ژورژت چروک که چند سال پيش ارائه شد خيلي مشتري داشت اما ديگر پارچه آن در بازار نيست.
دوخت لباس علماي مشهور
از يکي ديگر از فروشندگان مي‌پرسم که علماي بزرگ و شخصيت‌هاي مشهور چگونه لباس خود را تهيه مي‌کنند؟ مي‌گويد: برخي از علماي مشهور خياطي مورد اعتماد را به خانه‌يشان مي‌خوانند و خياط اندازه او را گرفته و برايش لباسي مي‌دوزد و البته اين ويژه علمايي است که وضعيت مناسبي دارند و شايد هم به لباسشان اهميت بيشتري مي‌دهند؛ البته خياط‌هاي کمي هم چنين شانسي دارند، برخي ديگر از علما يکي از لباسهايشان را مي‌دهند تا با اندازه آن لباس برايشان لباس تازه‌اي دوخته شود.
روحانياني که با همسرشان براي خريد مي‌آيند
مي‌پرسم طلاب و روحاينان چه مقدار به انتخاب لباس و شيک بودن آن حساسيت دارند؛ پاسخ مي‌دهد که تمام روحانيان نگاه يکساني ندارند از اينرو بايد تنوع خوبي داشته باشي تا بتواني رضايت آنها را جلب کني به نکته جالبي اشاره مي‌کند و مي‌گويد که در ساليان پيش علما و روحانيان به تنهايي مراجعه مي‌کردند و هنوز هم برخي از علماي ميان سال به تنهايي خريد مي‌کنند اما در سال‌هاي اخير طلبه‌هاي جوان‌تر به همراه همسر و فرزندان خود براي خريد لباس مراجه مي‌کنند تا خانواده‌شان نيز در زمينه رنگ و نوع لباس نظر بدهند. و البته فروشنده اين نوع خريد را بيشتر قبول دارد چراکه مي‌گويد حق طبيعي خانواده است و در اين زمينه فرقي بين روحاني و غير روحاني نيست شايد هم حضور خانواده طلاب در خريد لباس روحانيت در تنوع رنگ لباس‌ها در سال‌هاي اخير نقش داشته است.
خريد لباس روحانيان توسط مردم عادي
به گفته اهالي اين پاساژ خريداران لباس روحانيت فقط طلبه‌ها نيستند و برخي از مردم عادي نيز گاهي از اين لباس‌ها استفاده مي‌کنند برخي از زائرين حرم حضرت معصومه (س) در کنار زيارت و گشت و گذاري در قم با فروشگاه لباس روحانيان مواجه مي‌شوند و عبايي براي نماز خواندن تهيه مي‌کنند. برخي ديگر نيز نعلين خريداري مي‌کنند تا در حياط خانه استفاده کنند برخي نيز پيراهن يقيه آخوندي يا ديپلمات از اين مرکز خريداري مي‌کنند، چه کسي مي‌داند شايد برخي از مردم با استفاده از اين لباس احساس معنويت و آرامش بيشتري مي‌کنند.