» جریان شناسی انتخابات ریاست جمهوری 96-ضرغام حیدریه – مدرس دانشگاه

راك نيوز- 

به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی، نزدیک به سه ماه آینده عرصه ای دیگر جهت حضور مردم شریف ایران اسلامی در صحنه تصمیم گیری و تصمیم سازی مهیا می گردد. بر اساس پاسخ شورای نگهبان به نامه وزارت کشور، تاریخ بیست و نهم اردیبهشت ماه 1396 به عنوان روز برگزاری انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری تعیین شده است. از مدت ها قبل جریانات سیاسی ملی و منطقه ای رایزنی ها و فعالیت های انتخاباتی خود را آغاز نموده اند که در روزهای اخیر نیز شتاب این حرکات چندین برابر گردیده است. به نظر نگارنده 4 دکترین احتمالی را می توان برای جریانات سیاسی حاضر در کشور متصور بود.

1. اجماع از ابتدا در هر دو طیف.

   احتمال آنکه طیف موسوم به اصلاح طلبان به همراه اعتدالیون نسبت به معرفی یک کاندیدا برای حضور در انتخابات پیش روی به اجماع برسند همانگونه که تاکنون این اجماع حول دکتر روحانی ( ریاست محترم جمهور فعلی ) پابرجاست، بسیار زیاد است. هر چند که تک صداهایی نیز از منتقدین این اجماع به گوش می رسد. دلایل توجیه کننده این شیوه به کررات توسط حامیان و بزرگان طیف مربوطه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است البته با در نظر گرفتن برخی نکات نگران کننده ( در قسمت چهارم بدان اشاره خواهد شد ) که سعی در نگه داشتن آن در زیر پوست اجماع، مشهود می باشد.

   درطیف موسوم به اصولگرایان و انقلابیون نیز هر چند ضعیف اما برخی از بزرگان و دلسوزان این جریان سیاسی بر اجماع و معرفی یک کاندید تأکید دارند. امید حامین مردمی این طیف نیز به ورود جدی پدران معنوی گروه های مختلف این جریان فکری می باشد که بتوانند اجماع را بین چهره های مطرح و شاخص فعلی که تمایل به ورود به عرصه انتخابات را اعلام نموده اند، بوجود آورند. یکی از مهمترین تدابیر اندیشیده شده در این راستا، تشکیل جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی (جمنا) توسط برخی چهره های بی طرف و جدید می باشد. این تدبیر در ابتدا جوانه های امید بمنظور دستیابی به یک اجماع نسبتاً فراگیر را ایجاد نمود اما مناظره های غیرحضوری روزهای اخیر در حال خشکاندن این جوانه های ظریف می باشد. به نظر می رسد بزرگان و زعمای این جمع به دنبال رد تمامی گزینه های مطرح فعلی و معرفی گزینه ای جدید و بی حاشیه می باشند که قابلیت ایجاد اجماع حول آن وجود داشته باشد. شایان ذکر است که این مهم چندان دور از درسترس نمی باشد.

2. اجماع از ابتدا در اصلاح طلبان در مقابل اجماع اصولگرایان در لحظات پایانی.

   هر چند در سیاست معمولاً استفاده از تاکتیک های تکراری در کوتاه مدت، موثر واقع نمی گردد منتهی به نظر می رسد برخی از افراد صاحب نظر در جریان اصولگرایی به دنبال الگو برداری از شیوه و روش انتخاباتی اصلاح طلبان در دور گذشته می باشند. بدین نحو که در صورت اجماع احتمالی اصولگرایان حول حجه الاسلام والمسلمین دکتر روحانی، اصولگرایان با چند کاندیدا وارد عرصه رقابت گردیده و با اثرگذاری بر مخاطبان خاص هر کاندید، مسبب مشکلات و کمبودها را متوجه تک کاندیدای طیف مقابل نموده و نهایتاً در چند روز مانده به انتخابات با اعلام حمایت از یک کاندید، کناره گیری نموده و موج تبلیغاتی موثری را ایجاد  نمایند. در این صورت با انجام نظرسنجی های دقیق تر و نزدیک به انتخابات، آزادی عمل بیشتری جهت انتخابات مناسب ترین چهره را داشته و همچنین قدرت تخریبگری و یا انتقادی جبهه مقابل نیز به دلیل مشخص نبودن کاندیدای نهایی، شدیداً کاهش می یابد. در این صورت با تجزیه و تحلیل سطحی ( البته نه چندان قابل استناد ) میزان آراء دو طیف در انتخابات ریاست جمهوری دور گذشته، می توان یک رقابت حساس و نزدیک در انتخابات پیش روی را پیش بینی نمود.

3. اجماع اصلاح طلبان و عدم اجماع اصولگرایان.

   همانگونه که ذکر گردید، اجماع در اصلاح طلبان و اعتدالیون بسیار محتمل است اما در اصولگرایان تقریباً عکس این ماجرا حاکم است به نحوی که تاکنون خبری از اجماع قابل اتکاء نبوده و تنها تک صداهایی از دلسوزان و بزرگان این طیف حول این مهم به گوش می رسد. یکی از مهمترین دلایل عدم به نتیجه رسیدن کلیه تلاش ها جهت ایجاد وحدت، هم سطح و هم تراز بودن چهره های مطرح وابسته به این جناح سیاسی می باشد به طوری که فرد خاصی که از سایر افراد مطرح برتری قابل لمس و مشهودی داشته باشد وجود ندارد. به عنوان مثال دکتر قالیباف، دکتر جلیلی، دکتر رضایی، دکتر دستجردی، دکتر حداد عادل و ... از لحاظ میزان محبوبیت و شانس کسب آراء اختلاف چندانی با یکدیگر نداشته و نمی توان با این شاخص به راحتی یک نفر را انتخاب نمود. حال می بایست اختلاف سلیقه ها در تفکرات سیاسی و اجرایی این بزرگواران را نیز به این مهم اضافه نمود به طوری که گاهاً انتقادهای این افراد به یکدیگر از انتقادهای طیف مقابلشان نیز تند و تیز تر می باشد. فلذا عدم اجماع بسیار محتمل تر است.

4. عدم اجماع در هر دو طیف.

   آنگونه که از شواهد پیداست اصولگراان همچون دور گذشته آمادگی لازم و کافی برای ورود با چندین کاندیدا در عرصه انتخابات ریاست جمهوری سال 1396 را دارا هستند. چند صباحی است که در اردوگاه اصلاح طلبان و اعتدالیون نیز از ترس ریزش آراء دکتر ورحانی و همچنین هجوم همه جانبه کاندیدای طیف مقابل در مناظرات انتخاباتی به تک کاندیدای مطرح شده ( که دارای اهمیت فوق العاده ای از لحاظ تبلیغاتی می باشد )، بررسی دکترین معرفی چند کاندید، در دستور کار قرار گرفته است. به طوری که افرادی همچون دکتر پزشکیان، دکتر مقتدایی، دکتر کواکبیان و ... در روزهای اخیر در حال انجام نرمش های صبحگاهی خاص ورود به عرصه رقابت انتخاباتی می باشند.

   در صورت عدم اجماع در هر دو گروه، احتمال آنکه انتخابات به دور دوم کشانده شود بسیار بالا است که این اتفاق موجب ایجاد شور و نشاط انتخاباتی بسیار بالایی در دور اول و اجماع اجباری هر دو طیف در دور دوم می گردد. فلذا نظر نگارنده بر وقوع این احتمال در انتخابات پیش روی می باشد. مع الوصف امیدواریم حضور بابصیرت ملت شریف و بزرگ ایران اسلامی در راهپیمایی 22 بهمن ماه امسال، در 29 اردیبهشت ماه سال آینده نیز تکرار گردد.